SERTLEŞME SORUNU TEDAVİSİ
Sertleşme sorunu 40 yaş üzerindeki erkeklerde sık görülen ancak tedavi edilebilen bir sorundur. Sertleşme sorunu insanların normal hayatını riske sokacak bir faktör olmamasına karşın, hastaların ve eşlerinin hayat kalitesini oldukça düşürebilmektedir. Erektil disfonksiyon (Sertleşme Bozukluğu) tanım olarak cinsel ilişkiyi sağlayacak yeterlilikte sertliğin sağlanamaması ya da bu sertliğin yeteri kadar sürdürülememe durumuna denmektedir. Genel olarak sertleşme sorunu diye tabir ettiğimiz durum;
- Prostat kanseri ameliyatı sonrası
- Halk arasında şeker hastalığı olarak tabir edilen Diyabet ve buna bağlı ilaç kullanımları
- Kalp ve damar hastalıkları ve buna bağlı ilaç kullanımları
- Psikolojik nedenler ve buna bağlı ilaç kullanımları nedeniyle oluşabilmektedir.
- Bazen de hiçbir neden olmamasına rağmen anatomik olarak görülebilmektedir.
Sertleşme sorunu tedavisinde sırasıyla:
- Birinci seçenek olarak fosfodiesteraz 5 inhibitörleri (PDE5I) ilaç grubu tedavisi (Sildenafil, Vardenafil, Tadalafil ve Avenafil)
- Topikal tedavi
- Şok dalga tedavisi (şok dalga tedavisi (ESWT) standart bir tedavi seçeneği değildir, ancak uygun bir hasta iseniz hekiminiz size önerebilir)
- İntrakavernöz enjeksiyon
- Vakumlu sertleşme cihazı ve
- Son seçenek olarak da halk arasında mutluluk çubuğu veya penis protezi olarak bilinen penil implantlardır.
Penis protezleri halk arasında mutluluk çubuğu diye adlandırılır. Ancak tıbbi terminolojide ise penile implant (penil protez) diye geçer. Söz konusu protez sertleşme sorunu yaşayan hastaların penisinde kan dolarak sertleşmesi gereken kanalların işlevini yapamaması nedeniyle o bölgeye yerleştirilen gelişmiş ve kompleks bir protezdir. Şişirilebilir (Infla10 X, Infla10 AX) ve bükülebilir (Rigi10 Malleable) olmak üzere iki çeşidi bulunmaktadır.
Yukarıda bahsedilen tedavi ve terapileri sırasıyla hekiminizin sizde uyguladığı ancak bir hasta olarak yeterli sonuçları alamadıysanız veya çok az etkisi olduğunu düşünüyorsanız, hekiminiz ile birlikte penis protezini artık bir seçenek olarak görmeniz gerekmektedir. Ayrıca PDE5I (ereksiyon hapları) veya enjeksiyon ilaçlarını kronik rahatsızlıklarınız nedeniyle kullanamama gibi bir durumda da hekiminiz tarafından size penis protezleri önerilebilir. Ereksiyon hapları ve enjeksiyon tedavisini deneyip, sonuçlarından herhangi bir şekilde memnun kalmama durumu oluşursa, sizin için penis protezi implantasyonu kalıcı bir çözüm seçeneği olabilir.
Penis protezleri 2 çeşittir. Bunlardan birincisi yarı sert ve şişirilemeyen tek parçalı bükülebilir penis protezleri (Malleable Penile Implant Rigi10 ) diğeri de 3 parçalı şişirilebilir (Infla10 X, Infla10 AX) penis protezleridir.
Tek parçalı penis protezleri, penisin içinde bulunan odacık diye tabir edilen kanallara ikişer çubuk şekilde implante edilir. Cinsel ilişki sırasında en uygun konuma el vasıtası ile bükülerek getirilir. Bu tür penis protezlerinde bilinmesi gereken en önemli nokta penisin sürekli sert olması nedeniyle gizlemesinin zor olabilmesidir.
Üç parçalı şişirilebilir penis protezleri ise daha farklı ve gelişmiştir. Penis protezleri 3 parçadan oluşmaktadır. Silindirler ve bağlantı kabloları, rezervuar ve pompa. Rezervuar dediğimiz parça içi sıvı dolu bir balon gibidir. Aşağıdaki Şekil A’da net bir şekilde görülmektedir. Ayrıca Video 1’de çalışma prensibi animasyon şeklinde sizlere anlatılmıştır. Videoda da görüldüğü üzere penil protez, penisin içine yerleştirilen şişirilebilir iki silindirden ve penis erekte olmadığı zaman içindeki sıvıyı haznesinde depolayan bir adet rezervuardan oluşmaktadır. Penis protezi sıvıyı silindirlere pompalayacak bir adet pompa içerir. Bu pompa birkaç kez sıkıldıktan sonra rezervuardan gelen sıvıyı doğruca silindirlere doğru pompalamaya başlar. Bu sayede penis, içindeki silindirler sıvı dolması ile sertleşir ve erekte hale gelir. Cinsel ilişki bittikten sonra tekrar pompaya basarak protez içindeki sıvı tekrar rezervuara ters istikamette dolmaya başlar. Video 1’de ve Şekil A’da görebilirsiniz.
Yukarıda anlatılan her 2 tip protez içinde cerrahi operasyon geçirmeniz gerekmektedir. Anlatılan her iki tip protez de hastanın vücudunun içine tamamen yerleştirilir ve dışarıdan hiçbir şekilde belli olmaz. Sertleşme sorunu tedavisi için şişirilebilir penis protezlerinin daha doğal sonuçlar verdiği için sık kullanıldığı bilinmektedir. Hastalarda oluşan karmaşık olgu ve durumlarda tek parçalı penis protezi de hasta açısından daha uygun olduğu görülebilir. Üroloji uzmanı hekiminizle sizin için hangi tip protezin uygun olduğunu mutlaka görüşmeniz gerekmektedir. Hekiminizin önerisine mutlaka uyunuz.
Penis protezi ameliyatı öncesi yapılacak hazırlıklar ile ilgili üroloji uzmanı hekiminiz size ameliyat öncesinde nasıl hazırlanacağınıza dair detaylı bilgiler verecektir. Eğer genel anestezi altında bir operasyon olacaksa yemek, su, sıvı gıdalar ve sigara içmeyi operasyondan en az 8 saat önce önce bırakmalısınız. Devamlı kullandığınız ilaçlar varsa hekiminize bu ilaçlar ile ilgili mutlaka bilgi vermelisiniz. Kullandığınız bazı ilaçları operasyondan birkaç gün önce sonlandırmanız gerekiyor olabilir. Bu ilaçlara tekrar başlayacağınız zamanı size hekiminiz mutlaka bildirecektir.
Penis protezi operasyonu için genel anestezi veya bel altını uyuşturma olarak tabir edilen, diğer adıyla spinal anestezi ile operasyon yapılabilir. Buna paralel olarak ayrıca operasyondan 1 gün sonra çıkarılmak üzere sizlere bir idrar sondası yerleştirilebilir. İlgili anestezi etkisi sürerken cerrah penisinizin üzerinde ve penisle skrotumun ara bölümüne bir cerrahi kesi yaparak sertleşme kanallarını görür ve size uygun doğru uzunluğa sahip penis protezinin ölçümlerini yaparak bu kanallara protezleri yerleştirir. Sonrasında karın duvarının arka bölümüne sıvının depolandığı rezervuarı ve testislerin ara bölümü olan skrotuma da (testis torbası) saklanacak şekilde pompanın yerleştirilme işlemi yapılır.
Doktor finalde tüm protez parçalarının birbirleri ile bağlantılarını yapar ve açılan ufak kesi dikilmeye başlanır. Açılan yara temizlenerek baskılı pansuman ile kapatılır. Birçok doktor ve cerrah penis protezini 24 saat boyunca şişirilmiş konumda tutabilir. Ameliyatın durumu ve hekimin tercihine göre operasyondan sonra hekimin belirttiği sürede çıkarılmak üzere dren (kanın ameliyat yerinde birikmesini önleyen ince tıbbi hortum) yerleştirildiği de görülebilmektedir.
Genellikle operasyondan 1 gün sonra cerrahınız tarafından pansumanın çıkarılmasını takiben hastaneden taburcu olabilirsiniz. Operasyondan sonra birkaç gün ile birkaç hafta arasında kişiden kişiye değişmek üzere penisinizde ağrı, acı ayrıca penisiniz ve skrotumda (Testis torbası) şişlik ve kızarıklık yaşama durumu olabilmektedir. Bu durum çok normaldir ve size hekiminiz tarafından verilecek ağrı kesiciler ve soğuk uygulamalar ile bu süreç tedavi edilerek kolaylıkla atlatılabilmektedir. Operasyondan sonra ilk 2 veya 3 gün içerisinde ilgili bölümde bulunan ameliyat kesisinden az miktarda akıntı olabilir. Bu oluşan akıntı çoğunlukla kendiliğinden geçer ve herhangi bir tedavi gerektirmemektedir.
Operasyondan sonra dört veya altı hafta boyunca aşağıdaki hususlara dikkat etmeniz gerekmektedir:
- Binicilik ve ağır spor faaliyetlerinden (At, Bisiklet, yüzme gibi) kaçınmanız gerekmektedir.
- İyileşme süresi boyunca hekiminiz size izin vermedikçe cinsel ilişkiye girmeyiniz.
- Özellikle diyabet (şeker) hastası iseniz ameliyat sahasının temizliğine ve hijyenine çok dikkat etmeniz gerekmektedir
- Size reçete edilen ilaçları mutlaka kullanınız ve diğer aldığınız ilaçları hekiminize bildiriniz.
- Her gün bir veya iki litre sıvı tüketmeye gayret ediniz ve özellikle su içmeye çalışınız.
- 5 kg’dan ağır yük kaldırmamaya özen gösteriniz
- Ağır egzersizlerden yorucu faaliyetlerden uzak durunuz
- Banyodan ziyade hafif duş almanız tavsiye edilir
- Termal banyolardan, sıcak ve buhar dolu sauna, hamam gibi yerlerden 6 hafta boyunca uzak durunuz
- Havuz, deniz ve yüzme aktivitelerinden de 6 hafta boyunca uzak durunuz
- Diyetiniz kabızlığa yer vermeyecek şekilde sebze ve pişirilmiş gıdalardan oluşmalıdır.
Penis protezinin ilk kez şişirilmesi için hekiminiz size uygun bir randevu zamanı ayarlayacaktır ve bu işlem ameliyat yerinizdeki şişlik ve ağrılar sonlandıktan sonra (genellikle dört veya altı hafta sonra) yapılmaktadır. Doktorunuzun vereceği onay sonrasında cinsel aktivite de bulunabilirsiniz.
Aşağıdaki belirtilerde mutlaka üroloji uzmanınızı bilgilendiriniz:
- Herhangi bir şekilde ameliyat yerindeki şişlik çok fazlalaşır ve geçmezse
- Ameliyat yerindeki akıntı her gün artarak ve çok miktarda oluyorsa
- Ağrılarınız artarak çoğalıyorsa
- Ameliyat kesisinde giderek artan bir kızarma, kızarıklık ve hassasiyet fark ederseniz
- Ateş derecenizde artış gözlemlerseniz
Ana riskler;
- Enfeksiyon,
- Erozyon ve
- Mekanik arızalardır.
Protezin takılmasından sonra nadir de olsa (%1,5 – 3 oranında) enfeksiyon gelişebilir. Böyle bir durum meydana gelirse, çoğu zaman enfeksiyonu ortadan kaldırmak için protezin çıkarılması gerekecektir. Protez çıkarıldıktan sonra, başka bir protezin yeniden takılması için birkaç ay gerekebilir. Bir diğer tedavi şekli ise ‘’Salvage Therapy’’ denilen kurtarma tedavisi cerrahisidir. Bu kurtarma tedavisinde enfekte protez çıkarılır, kanallar antibiyotik ile yıkanır ve aynı anda yeni bir protez ile değiştirilir. Yapılan çalışmalar(*) bu tedavi şekli ile tekrar yapılan ameliyatların % 80’inin tekrar enfekte olmadığını ve iyileştiğini göstermektedir. Bu yaklaşımın avantajı, protezin çıkarılması nedeniyle oluşabilecek penis boyundaki kısalmayı kanallardaki doku kaynamasını önlemesidir.
Protezin etrafındaki dokunun hasar görmesi ve protezin bir şekilde dışarı çıkması durumu yani erozyon genellikle enfeksiyonla ilişkilidir ve bazı durumlarda çıkarılmasını gerektirir.
Ameliyat sonrası penil protez cerrahisi komplikasyonları yaygın olmamakla birlikte, şişirilebilir protezlerde malleable protezlere göre daha fazla mekanik arıza görülme olasılığı bulunmaktadır. Bu cihazlardaki en yaygın arıza nedeni silindirlerdeki sızıntı yani sıvı kaybıdır. Bu durum mevcut sıvının vücuda sızmasına neden olur. Ancak bu protezler zararsız, vücut tarafından emilebilen normal salin içerir. Mekanik arızalar hastaların % 15-30’unda protez yerleştirildikten sonraki 10-15 yıl içinde görülebilir.
Diğer daha az yaygın mekanik komplikasyonlar arasında protezin kendiliğinden şişmesi (otomatik şişme) yer alır. Ancak yeni teknoloji ile üretilen Infla10 protezlerde bu sorun ortadan kalkmıştır.
Penil protez yerleştirilmesi erkeğin orgazma ulaşma yeteneğini, boşalmayı ve aldığı zevki değiştirmez. Ancak, penil protez yerleştirildikten sonra, doğal yollarla sertleşme yeteneğini yok edeceğini de unutmamak gerekir. Ancak zaten hastanın şikâyeti sertleşememe olması nedeniyle hastalar bu durumu dikkate almazlar.
Tüm tıbbi süreçlerde olduğu gibi, hangi protezin ve tedavinin en iyi olduğunu belirlemek için penil protez cerrahisinde olası riskleri ve komplikasyonları bir doktora danışmak önemlidir.
Referanslar:
(*) Salvage technique is an alternative procedure with a high success rate (82%)
J.J. MulcahyLong-term experience with salvage of infected penile implants
J Urol, 163 (2000), pp. 481-482